Η αυτοπεποίθηση ορίζεται ως η ικανότητα να εμπιστευόμαστε τις δυνατότητές μας, την αξία μας, την κρίση μας και τη δύναμη μας. Η πίστη στις δυνατότητές μας και γενικότερα η πίστη στον εαυτό μας, μας βοηθάει και μας παρακινεί να αντιμετωπίζουμε επιτυχώς τις προκλήσεις και τις απαιτήσεις της καθημερινότητας, ή ότι άλλο προκύπτει στο ενδιάμεσο.
Από που πηγάζει η αυτοπεποίθηση και πώς αναπτύσσεται;
Η αυτοπεποίθηση είναι ένα αναπτυξιακό χαρακτηριστικό, δομείται, δηλαδή, καθώς το άτομο αναπτύσσεται. Σημαντικός στη διαδικασία αυτή είναι ο ρόλος των γονέων: Όταν αποδέχονται το παιδί, ακόμα και όταν κάνει λάθη, αυτό αναπτύσσει υψηλή αυτοπεποίθηση. Όταν, όμως, το απορρίπτουν, ή όταν είναι πολύ κριτικοί, ή απαιτητικοί, ή υπερπροστατευτικοί και δεν ενθαρρύνουν την ανεξαρτησία του, τότε το παιδί δεν μαθαίνει να στηρίζεται στις δικές του δυνάμεις και να τις αξιολογεί με ακρίβεια. Χάνει έτσι την εμπιστοσύνη στον εαυτό του και τις ικανότητές του. Με τον ίδιο τρόπο, ρόλο στη διαμόρφωση της αυτοπεποίθησης διαδραματίζουν οι φίλοι, οι συνομήλικοι και το κοινωνικό περιβάλλον.
Το κόστος της χαμηλής αυτοπεποίθησης
Συνήθως, η χαμηλή αυτοπεποίθηση είναι εκείνη που μας κρατάει πίσω στη ζωή και μας εμποδίζει να ανοίξουμε τα φτερά μας. Μας κρατάει μακριά από τους στόχους και την ευτυχία μας, σε μία προσπάθεια να μας προστατέψει από τους φόβους και τις ανασφάλειές μας, αλλά το κόστος είναι πως μας απομακρύνει από τα όνειρά μας.
Σημάδια χαμηλής αυτοπεποίθησης
Η έλλειψη αυτοπεποίθησης συνήθως μας κάνει να νιώθουμε, όσα περιγράφονται παρακάτω, χωρίς να σημαίνει πως αυτή είναι και η πραγματικότητα:
Πιστεύουμε ότι είμαστε αποτυχημένοι, ανίκανοι
Νιώθουμε ότι δεν αξίζουμε
Δεν έχουμε κίνητρο και αποφασιστικότητα για τα “θέλω” και τις επιλογές μας
Υποφέρουμε από κοινωνικό άγχος, αποφεύγουμε κοινωνικές εκδηλώσεις και γενικότερα την έκθεση σε κόσμο
Αναπτύσσουμε καταστροφικές και τοξικές προσωπικές σχέσεις
Συνεχώς αναρωτιόμαστε αν είμαστε καλά
Νιώθουμε πεσμένοι ψυχολογικά, κατάθλιψη
Συχνά συγχέουμε την αυτοπεποίθηση με την αυτοεκτίμηση και τείνουμε να ταυτίζουμε την αξία μας με όσα κάνουμε. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της κάθε έννοιας και ποια από τις δύο είναι πιο βαθιά και ουσιαστική;
Η αυτοπεποίθηση είναι θέμα εκπαίδευσης
Η αυτοπεποίθηση δεν είναι ένα σταθερό γνώρισμα του χαρακτήρα μας. Η αυτοπεποίθηση χρησιμοποιείται για να περιγράψει πώς νιώθουμε για τις ικανότητές μας σε συγκεκριμένα πράγματα υπό συγκεκριμένες συνθήκες. Είναι μία ικανότητα που καλλιεργείται με την εξάσκηση. Η αυτοπεποίθηση είναι θέμα εκπαίδευσης και επιθυμίας και αφορά ένα συγκεκριμένο αντικείμενο.
Η αυτοεκτίμηση καλλιεργείται
Η αυτοεκτίμηση, από την άλλη, είναι η βασική εκτίμηση που έχουμε για τον εαυτό μας την αξία μας και έχει να κάνει με το σύνολο των συναισθημάτων για τον εαυτό μας. Η αυτοεκτίμηση θα λέγαμε ότι είναι γνώρισμα που μας χαρακτηρίζει ή, έστω, μας συνοδεύει κατά τη διάρκεια της ζωής μας και καλλιεργείται από τα παιδικά μας χρόνια.
Η αυτοπεποίθηση λοιπόν αφορά την πεποίθησή μας για κάτι που κάνουμε, ενώ η αυτοεκτίμηση το πώς αισθανόμαστε γι’ αυτό που είμαστε. Μπορούμε να έχουμε αυτοπεποίθηση χωρίς αυτοεκτίμηση και αυτοεκτίμηση χωρίς αυτοπεποίθηση.
Πώς να βελτιώσουμε την αυτοπεποίθησή μας
Η αυτοπεποίθηση καλύπτει ένα φάσμα συναισθημάτων για συγκεκριμένες καταστάσεις στις οποίες είτε νιώθουμε σιγουριά για τον εαυτό μας είτε όχι. Η βελτίωση της αυτοπεποίθησης θα έχει πολλά οφέλη σε διαφορετικές πτυχές της ζωής. Καθώς αυξάνεται η ικανότητά μας να ξεπεράσουμε τις αντιξοότητες, καταφέρνουμε να μειώνουμε τις προκλήσεις σε συγκεκριμένους τομείς κι έτσι η συνολική μας ψυχική υγεία βελτιώνεται. Τα καλά νέα είναι ότι η αυτοπεποίθηση είναι κάτι που χτίζεται και πλάθεται.
Πώς αλλάζουμε το πως βλέπουμε τον εαυτό μας;
Αυτό που βλέπουμε εμείς και πιστεύουμε για εμάς (που συχνά είναι αυτά που μας έλεγαν οι γονείς μας), είναι κι αυτό που βλέπουν οι άλλοι σε εμάς!
Τί θα συνέβαινε, αν κοιτάζαμε στον καθρέφτη και προσπαθούσαμε να αλλάξουμε την εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας προς το καλύτερο; Πώς νομίζετε τότε θα μας έβλεπαν και οι άλλοι; Έχουμε αυτή την επιλογή, να πούμε στον εαυτό μας κάτι διαφορετικό.
ʺΠιστεύω πως αξίζω και είμαι πολύ καλόςʺ
ʺΈχω χιούμορʺ
ʺΚάνω λάθη και είναι φυσιολογικό. Προσπαθώ όσο μπορώ να μαθαίνω από αυτάʺ
Πώς καταλαβαίνουμε ότι η χαμηλή αυτοεκτίμηση είναι πρόβλημα;
Ίσως να αποφεύγουμε βόλτες με φίλους ή συναντήσεις με ανθρώπους, ειδικότερα αν πρόκειται για καινούριες συναναστροφές.
Ίσως να νιώθουμε κολλημένοι με την καριέρα μας και ταυτόχρονα να φοβόμαστε να κάνουμε αίτηση για μια προαγωγή ή να ψάξουμε για άλλη θέση εργασίας, σε άλλο τομέα που θα μας γεμίζει περισσότερο.
Ίσως να αφήνουμε ανθρώπους να εκμεταλλεύονται καταστάσεις και να φοβόμαστε να θέσουμε τα όρια που πρέπει.
Πιθανά συμπτώματα χαμηλής αυτοεκτίμησης
Αρνητικά συναισθήματα για την εικόνα του σώματος και έλλειψη άνεσης με αυτό
Επιμονή αρνητικών σκέψεων και κριτικής προς τον εαυτό
Νιώθετε ότι δεν είστε αρκετά καλοί, δεν αξίζετε την αγάπη
Ανασφάλεια
Υπερευαισθησία στην κριτική από άλλους
Μοναξιά
Εστίαση στις αποτυχίες κι όχι στις επιτυχίες
Απομόνωση
Οι περισσότεροι άνθρωποι περνάμε περιόδους στη ζωή μας που αναρωτιόμαστε για την αξία μας και αντιμετωπίζουμε θέματα χαμηλής αυτοεκτίμησης
Όλοι έχουμε τα πάνω μας και τα κάτω μας, αντιμετωπίζουμε δυσκολίες και αναπόφευκτες προκλήσεις στη ζωή. Σε αυτές τις στιγμές, συχνά νιώθουμε αμφιβολίες και χάνουμε την αυτοπεποίθησή μας. Η ζωή άλλοτε μπορεί να κυλάει άνετα και ομαλά και άλλοτε μπορεί να είναι τόσο πιεστική, που να μας κάνει να αναρωτιόμαστε συνέχεια για το πόσο ικανοί είμαστε και αν και πώς θα τα καταφέρουμε.
Μπορεί να είναι δύσκολο να πετύχουμε τους στόχους μας. Όταν αντιμετωπίζουμε κάποιο εμπόδιο και η ζωή δεν ανταποκρίνεται με τον τρόπο που ελπίζαμε, είναι απόλυτα φυσιολογικό να αναρωτιόμαστε για την αυτοεκτίμησή σας.
Είναι σημαντικό να δουλέψουμε πάνω στην αυτοεκτίμησή μας, ώστε να καταφέρουμε να βρούμε στη ζωή την ικανοποίηση που ψάχνουμε. Γιατί πραγματικά τα πράγματα που μπορούμε να πετύχουμε, αν πιστέψουμε στον εαυτό μας, θα μας εκπλήξουν!
Η αυτοπεποίθηση είναι μια 'στάση' που επιτρέπει στο άτομο να έχει μια θετική αλλά και ρεαλιστική αντίληψη για τον εαυτό του και για τις ικανότητές του να χειρίζεται τις καταστάσεις ή τις δυσκολίες που το αφορούν. Αντανακλά, επίσης, την εμπιστοσύνη που έχει στις ικανότητές του αυτές, αλλά και την αίσθηση ότι ασκεί έλεγχο στη ζωή του. Αντίθετα, τα άτομα που δεν έχουν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους εξαρτώνται υπερβολικά από την αποδοχή και την έγκριση των άλλων για να νιώσουν καλά με τον εαυτό τους.
Τι μειώνει την αυτοπεποίθηση;
Έλλειψη αυτοπεποίθησης δεν σημαίνει έλλειψη ικανοτήτων. Συχνά η έλλειψη αυτοπεποίθησης είναι το αποτέλεσμα υπερβολικού εστιασμού σε μη ρεαλιστικές προσδοκίες ή κανόνες (που υιοθετούνται από γονείς, φίλους, άλλους). Αυτό προκαλεί δυσλειτουργικές πεποιθήσεις που καθιστούν το άτομο ευάλωτο.
Σκέψεις όπως «όλα ή τίποτα», «άσπρα ή μαύρα», «ό,τι δεν είναι επιτυχία είναι αποτυχία»,
η υπερβολική έμφαση στα «πρέπει» και τους κανόνες,
η δυσκολία στην αποδοχή κομπλιμέντων,
η μειωμένη έμφαση στα θετικά στοιχεία του εαυτού,
ο φόβος και για το μικρότερο σφάλμα ή παράλειψη,
η άκριτη αποδοχή των συναισθημάτων ως μόνη αλήθεια («νιώθω νικημένος, άρα έτσι έχουν τα πράγματα»),
η σύγκριση με τους άλλους,
η παθητικότητα στις αρνητικές σκέψεις και πεποιθήσεις,
είναι παγίδες που μπορούν να εγκλωβίσουν το άτομο και να το κάνουν να χάσει την εμπιστοσύνη στον εαυτό του και τις ικανότητές του.
Πώς να ενισχύσετε την αυτοπεποίθησή σας
Για να ενισχύσετε την εμπιστοσύνη που έχετε στον εαυτό σας και να νιώσετε καλύτερα, χρήσιμες θα σας φανούν οι παρακάτω προτάσεις:
Ασκηθείτε στις δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων και στις στρατηγικές διαχείρισης των αγχογόνων καταστάσεων, κυρίως των χρόνιων,
Ελέγξτε τις δυσλειτουργικές σκέψεις που σας εμποδίζουν να αναπτύξετε υγιή εμπιστοσύνη στον εαυτό σας
Δώστε έμφαση στις δυνατότητές σας. Δώστε πιο πολλή έμφαση στην προσπάθεια, εφόσον από εκεί ξεκινούν όλα, παρά στα αποτελέσματα (που δεν εξαρτώνται πάντα από εσάς μόνο).
Θυμηθείτε τις επιτυχίες που έχετε ως τώρα.
Μην φοβάστε να εκτεθείτε στον κίνδυνο της αποτυχίας. Πάρτε τις νέες εμπειρίες ως ευκαιρίες για μάθηση και όχι ως περιπτώσεις «νίκης» ή «ήττας».
Μπορείτε, αν θέλετε, να νιώσετε άσχημα για τα λάθη σας, αλλά όχι ένοχοι ή ντροπιασμένοι.
Μιλήστε με τον εαυτό σας. Είναι μια ευκαιρία εντοπισμού και αμφισβήτησης των δυσλειτουργικών πεποιθήσεών σας.
Αξιολογείστε τον εαυτό σας. Αλλά, αξιολογείστε τον χωρίς να στηρίζεστε αποκλειστικά στη γνώμη των άλλων
Μην υιοθετείτε μια παθητική ή επιθετική στάση απέναντι στους άλλους. Προσπαθήστε να διεκδικείτε τα δικαιώματά σας, γνωρίζοντας τι θέλετε, ποια είναι τα όριά σας, τι αποδέχεστε και τι όχι, αναγνωρίζοντας ότι ίσα δικαιώματα έχουν και οι άλλοι και εσείς.
Comments